Zamknij oczy i pomyśl przez chwilę o utalentowanej osobie. Kogo sobie wyobraziłaś? Czy pomyślałaś o Aleksandrze Mirosław, mistrzyni olimpijskiej z Paryża we wspinaczce sportowej na czas? A może o Radzimirze Dębskim, polskim kompozytorze, dyrygencie i producencie muzycznym? A może tą utalentowaną osobą według Ciebie jest Twój uzdolniony uczeń lub Twoja uzdolniona uczennica? Zapewne spotkałaś na swojej drodze przynajmniej jedną utalentowaną osobę i zadałaś sobie pytanie: „Dlaczego ja taka nie jestem?”.
Według Słownika Języka Polskiego talent to wybitne uzdolnienie do czegoś lub człowiek obdarzony wyjątkowymi zdolnościami twórczymi. Dlatego tak łatwo przychodzi nam wymienienie utalentowanej osoby w sporcie, muzyce, sztuce czy aktorstwie. A czy można mieć talent, pracując jako nauczycielka lub edukatorka? Zapewne o niektórych osobach można powiedzieć, że posiadają talent pedagogiczny. Ale czym on właściwie jest? Czy można go zmierzyć lub się go nauczyć?
JESTEŚ UTALENTOWANA! JESTEŚ UTALENTOWANY!
Nie jest to wyraz kurtuazji z mojej strony, lecz fakt. Instytut Gallupa, najstarszy instytut badań opinii społecznej na świecie, założony w 1935 roku przez George’a Gallupa, opracował badanie mocnych stron, potocznie nazywane testem Gallupa® (oficjalna nazwa to CliftonStrengths®, dawniej StrengthsFinder®). Narzędzie to służy do identyfikacji talentów i rozwoju mocnych stron. Zespół Donalda Cliftona pracował przez 30 lat nad stworzeniem koncepcji tego badania.
Czym zatem jest talent według Instytutu Gallupa?
Talent to powtarzający się wzorzec myślenia, działania i odczuwania, który może być wykorzystany w produktywny sposób. To obszar, który po zainwestowaniu czasu i wysiłku w rozwój, może przekształcić się w Twoją mocną stronę. Instytut Gallupa zdefiniował 34 talenty, które podzielił na 4 domeny: wykonywanie, wpływanie, myślenie strategiczne i budowanie relacji.
Patrząc na powyższe talenty, możesz odnieść wrażenie, że aby zostać nauczycielką, najlepiej posiadać talenty takie jak: dyscyplina, odpowiedzialność, uczenie się, komunikatywność, empatia, rozwijanie innych czy indywidualizacja. I tak, i nie. Każdy z nas ma wszystkie 34 talenty, jednak u każdego występują one w innej konfiguracji i na różnym poziomie dojrzałości. Najmocniejsze talenty to te, które znajdują się w Twojej pierwszej dziesiątce (TOP 10). Według danych Instytutu Gallupa prawdopodobieństwo spotkania osoby z takim samym układem TOP 10 wynosi 1 do 33 milionów. Z tego wynika, że każda z nas może z dumą powiedzieć, że jest wyjątkowo utalentowana.
Każdy talent może być niedojrzały – wówczas staje się Twoją słabą stroną – lub dojrzały, co czyni go Twoją mocną stroną. Według Instytutu Gallupa nie istnieje zależność między talentami a wykonywanym zawodem. Każdy dojrzały talent może stać się Twoją mocną stroną w dowolnym zawodzie. To błędne przekonanie, że do wykonywania konkretnego zawodu trzeba posiadać określone talenty. Praca z talentami, w tym inwestycja w wiedzę, praktyka i umiejętność zarządzania, może przyczynić się do zwiększenia Twojej produktywności i lepszego poznania samej siebie.
Moja przygoda z talentami Gallupa® rozpoczęła się w październiku 2019 roku podczas jednego ze szkoleń. Wtedy po raz pierwszy dowiedziałam się, czym jest podejście oparte na mocnych stronach i rozwój talentów neuronalnych. Od tamtej pory zaczęłam poszukiwać informacji na ten temat oraz poznawać w sieci osoby, które są certyfikowanymi trenerami mocnych stron Instytutu Gallupa, m.in. Agnieszkę Barszcz, Natalię Kwiatkowską czy Dominika Juszczyka. Dopiero w grudniu 2020 roku zdecydowałam się na przeprowadzenie badania i odkrycie swoich 34 talentów Gallupa®.
Może się dziwisz, że czekałam tak długo i nie zdecydowałam się na badanie od razu? Dla mnie to zupełnie naturalna ścieżka działania – długi research i czas na zastanowienie się (moim pierwszym talentem jest Rozwaga – Deliberative®). Jak zareagowałam na układ moich talentów? Byłam zaskoczona i zaczęłam zastanawiać się, jak mogę je wykorzystać w pracy nauczycielki i wychowawczyni. W moim TOP 10 znajdują się głównie talenty z dwóch domen – wpływania i budowania relacji.
Z perspektywy czasu uważam, że poznanie swoich mocnych stron pozwala na lepsze zrozumienie siebie. Nauczyciele, którzy znają swoje talenty Gallupa®, mogą głębiej zrozumieć swoje mocne strony i obszary do rozwoju. Dzięki temu mogą efektywniej planować swoją pracę i rozwijać się zawodowo. Łatwiej jest również pojąć, dlaczego niektórzy nauczyciele potrzebują więcej czasu na wprowadzenie zmian w sposobie prowadzenia lekcji i zmianę dotychczasowego schematu (np. talent Rozwaga – Deliberative®), podczas gdy inni robią to z łatwością, wręcz poszukując kolejnych nowinek edukacyjnych (talent Odkrywczość – Ideation®).
Wykorzystywanie swoich naturalnych predyspozycji w pracy może prowadzić do większej satysfakcji zawodowej i motywacji do działania. Na przykład nauczyciel z dominującym talentem Rozwijanie innych – Developer® czerpie motywację ze wspierania i rozwijania potencjału uczniów oraz współpracowników. Pedagodzy, którzy świadomie korzystają ze swoich talentów, są w stanie lepiej dostosować metody nauczania do potrzeb uczniów, co przekłada się na lepsze wyniki edukacyjne.
Nie dla każdego nauczyciela łatwe jest indywidualizowanie pracy z uczniami o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych. Dla osób z talentem Indywidualizacja – Individualization® naturalne jest rozumienie różnorodności ludzi i dostosowywanie swojego podejścia. Z kolei talenty takie jak Organizator – Arranger® czy Komunikatywność – Communication® wspierają nauczycieli w efektywnym zarządzaniu klasą oraz tworzeniu sprzyjającego środowiska nauki.
Z perspektywy dyrektora placówki edukacyjnej zarządzanie zespołem nauczycieli, którzy są świadomi swoich talentów Gallupa®, musi być ciekawym doświadczeniem. Według mnie w takim zespole łatwiej jest przydzielać obowiązki, dostosowywać komunikację do potrzeb poszczególnych talentów oraz efektywnie wykorzystywać indywidualny i zespołowy potencjał nauczycieli. Znajomość swoich talentów i mocnych stron jest niezwykle ważna, ale nie mniej istotna jest wiedza o działaniu innych talentów. Ten sam talent może przejawiać się w różny sposób u różnych ludzi, ponieważ współpracuje z innymi talentami w ich unikalnym zestawieniu.
Jak w praktyce działają talenty i jak można wykorzystać wiedzę o nich w swojej pracy? Przedstawię to na przykładzie moich dominujących talentów, odnosząc je do pracy nauczycielki. Moją dominującą domeną talentową jest wykonywanie – Executing®. Osoby z talentami z tej domeny czują się dobrze, gdy mają coś do zrobienia, potrafią wyznaczyć cel i skutecznie go zrealizować. Wyróżniają się zdolnościami organizacyjnymi i wiedzą, co zrobić, aby doprowadzić zadanie do końca. Czas na przedstawienie wybranych talentów oraz ich działania w życiu zawodowym.
Rozwaga – Deliberative®
Osoby z tym talentem potrzebują czasu na zastanowienie się przed podjęciem decyzji, potrafią przewidywać przeszkody. Poznając nowe osoby, potrzebuję więcej czasu, aby je zrozumieć. Wyjeżdżając z uczniami na wycieczki, brałam pod uwagę różne, nawet najczarniejsze scenariusze i starałam się być przygotowana na każdą ewentualność – szczególnie w przypadku wycieczek kilkudniowych.
Dyscyplina – Discipline®
Ten talent ceni rutynę i struktury. Osoby z tym talentem uwielbiają planować. Pracując w szkole, stworzyłam własny kalendarz, ponieważ żaden z dostępnych na rynku nie spełniał moich potrzeb. W moim kalendarzu znajdował się terminarz na cały rok szkolny, rozkłady lekcji, podstawy programowe i miejsce na zapiski. Ucząc 13 klas, musiałam znaleźć sposób na opanowanie chaosu i ułatwienie sobie codziennej pracy.
Bezstronność – Consistency®
Talent ten sprawia, że osoby z nim dążą do sprawiedliwego i obiektywnego traktowania wszystkich. Kiedy przygotowywałam projekty z uczniami, naturalne było dla mnie ustalanie jasnych zasad pracy, wymagań i sposobu oceny, co budowało poczucie sprawiedliwości.
Zgodność – Harmony®
Osoby z tym talentem unikają konfliktów i dążą do konsensusu. W pracy nauczycielki i wychowawczyni talent ten był często wykorzystywany – szczególnie w roli moderatorki sporów między uczniami oraz w pomaganiu im w rozwiązywaniu konfliktów.
Osiąganie – Achiever®
Osoby z dominującym talentem osiągania potrafią ciężko pracować, mając duży zapas sił, i lubią być zajęte. Ten talent pozwolił mi realizować liczne zadania i obowiązki, które jako nauczycielka i wychowawczyni miałam na co dzień.
Empatia – Empathy®
Dzięki temu talentowi można wyczuwać uczucia innych ludzi. W pracy nauczycielki empatia była pomocna w budowaniu relacji z uczniami oraz w wyczuwaniu ich emocji w różnych sytuacjach. Pomagała również w komunikacji na linii nauczyciel–uczeń, nauczyciel–rodzic oraz nauczyciel–dyrektor.
Rozwijanie innych – Developer®
Osoby z tym talentem dostrzegają potencjał w innych i czerpią satysfakcję z możliwości wspierania ich rozwoju. Dla mnie satysfakcją było stwarzanie sytuacji, w których uczniowie mogli się rozwijać, doświadczać pozytywnych sytuacji szkolnych oraz czerpać z tego motywację.
Bliskość – Relator®
Osoby z tym talentem cenią głębokie relacje z wąskim gronem ludzi. Dla mnie dużą satysfakcją było osiąganie wspólnych celów z daną klasą lub zespołem nauczycieli, z którymi miałam bliższe relacje.
Naprawianie – Restorative®
Osoby z tym talentem wyróżniają się zdolnością do rozwiązywania problemów. W mojej pracy często analizowałam możliwe trudności w projektach i starałam się przewidzieć, co może się nie udać, aby temu zapobiec.
Indywidualizacja – Individualization®
Ten talent pozwala zrozumieć, dlaczego ludzie różnią się między sobą, oraz docenić ich różnorodność. W pracy nauczycielki talent ten ułatwiał dostosowywanie materiałów edukacyjnych do potrzeb uczniów. Dla mnie oczywiste było, że sposób realizacji projektów może być różny – na przykład plakat, makieta czy film – ważniejsze były zrealizowane cele, a nie forma pracy.
Należy podkreślić, że samo wykonanie badania Gallupa® i odkrycie swoich talentów jest dopiero początkiem pracy nad ich rozwijaniem oraz wykorzystywaniem w pełni w życiu prywatnym i zawodowym. Podsumowując, wykorzystanie talentów Gallupa® w edukacji przynosi liczne korzyści: lepsze wyniki edukacyjne, większą satysfakcję z pracy oraz bardziej efektywne i przyjazne środowisko nauki. Dzięki temu zarówno nauczyciele, jak i uczniowie mogą w pełni wykorzystać swój potencjał.
Autor: Katarzyna Pazio
