Międzynarodowy Dzień Kropki (Dot Day), obchodzony 15 września, to wyjątkowe święto, nakierowane na promocję kreatywności, odwagi i rozwijania talentów. To czas, kiedy mała kropka staje się symbolem nieskończonych możliwości, przypominając wszystkim, że nawet najmniejszy gest może prowadzić do wielkich rzeczy. Świętowanie Dnia Kropki w szkołach i społecznościach pomaga budować pewność siebie oraz rozwijać twórcze myślenie u dzieci i dorosłych. Dzięki różnorodnym aktywnościom, uczniowie odkrywają swoje talenty i uczą się, że każdy może osiągnąć coś wyjątkowego, zaczynając od małego kroku.
Dot Day – idea, wprowadzenie
Inicjatywa ta narodziła się dzięki książce „The Dot” autorstwa Petera H. Reynoldsa, opowiadającej historię dziewczynki Vashti, która za sprawą niewielkiej kropki odkrywa w sobie artystyczny potencjał. Mała bohaterka książki była pewna, że nie potrafi nic namalować, nie wierzyła w swoje możliwości, ale ktoś uwierzył w nią, a w efekcie odkrył jej niezwykły talent. Na lekcji plastyki dzieci otrzymały zadanie polegające na zaprojektowaniu swojego znaczka. Vashti, przekonana o braku talentu plastycznego nie podejmowała się wykonania pracy. Z pomocą przyszła jej nauczycielka, która najpierw cierpliwie czekała, a następnie zaproponowała dziewczynce postawienie na kartce kropki „postaw znaczek, a zobaczysz dokąd cię przeniesie”. Vashti uznała, że z takim zadaniem sobie poradzi i postawiła kropkę na środku kartki. Nauczycielka pochwaliła gotową pracę i poprosiła Vashti o jej podpisanie. Następnego dnia dziewczynka zauważa swoją kropkę oprawioną w ramkę i umieszczoną w widocznym miejscu. To dodaje jej pewności siebie i motywuje do namalowania kolejnych kropkowych dzieł. Vashti tworzy wielobarwne prace składające się z mnóstwa kropek, mniejszych i większych, w różny sposób rozłożonych na kartce. Z prac stworzonych przez bohaterkę książki powstaje piękna szkolna wystawa. Pewnego razu Vashti zauważa smutnego chłopca, który mówi jej jak piękne są jej prace i że on niestety nie potrafi tak malować. Dziewczynka w stosunku do chłopca postępuje w analogiczny sposób, w jaki postąpiła w stosunku do niej jej nauczycielka. Zachęca chłopca do próby namalowania czegoś, a następnie okazuje zainteresowanie jego pracą. Dodaje mu odwagi i wiary we własne możliwości. Opowieść o Vashti niesie przesłanie, że warto wierzyć w siebie i warto wierzyć w innych, w mądry sposób motywować do ośmielenia się i działań. Może okaże się, że odkryjemy swój talent, o którym wcześniej nie wiedzieliśmy.
Dzień Kropki inspiruje dzieci i dorosłych na całym świecie do eksperymentowania i poszukiwania swoich mocnych stron, podkreślając, że każdy z nas ma coś wyjątkowego do zaoferowania. Obchody tego dnia to doskonała okazja, aby zachęcić uczniów do twórczego myślenia, eksperymentowania, przełamywania barier i dzielenia się swoimi pomysłami z innymi. To okazja również do pokazania, że nie warto poddawać się po pierwszych nie do końca udanych próbach, nie zawsze wszystko udaje się za pierwszym razem. Czasem wymaga wielu prób i wytrwałości zanim osiągniemy zamierzony efekt.
Autor książki „The Dot” Peter H. Reynolds dedykował książkę swojemu nauczycielowi matematyki, panu Matsonowi. Jego wypowiedź ilustruje jak nauczyciel dostrzegł jego zainteresowania i talenty, a następnie pomógł mu je rozwijać, łącząc różne dziedziny wiedzy i umiejętności. Ma też wiele wspólnego z nurtem STEAM i jest świetnym podsumowaniem idei Dot Day. „Zrobił jedną z najpotężniejszych rzeczy, jakie może zrobić wychowawca lub opiekun – zauważył mnie, poświęcił czas, aby zobaczyć kim jestem, co mnie zainteresowało. Uczył matematyki, ale znalazł czas, by zatrzymać się i zobaczyć moją „iskrę”, a potem zrobił coś jeszcze wspanialszego, połączył kropki, połączył moją sztukę z matematyką – i prawdopodobnie jeszcze mocniej – połączył sztukę, matematykę i NAUCZANIE”.
Wykorzystanie Dot Day do rozwijania kompetencji społecznych i zwrócenia uwagi na wagę samorozwoju
W tym szczególnym dniu dość często wykorzystywany jest motyw kropki. Pojawia się na dziecięcych strojach czy dekoracjach klas i szkolnych korytarzy. Nie ma w tym nic złego. Pamiętajmy jednak o tym, żeby nie sprowadzić tego dnia tylko do kropek umieszczonych jako elementy ozdobne, ale żeby zwrócić uwagę uczniów na przesłanie, które się pod tym świętem ukrywa, a w przygotowanych aktywnościach zostawić sporo miejsca na dziecięcą kreatywność. Historia Vashti może być punktem wyjścia do rozmowy o naszych zainteresowaniach, talentach, ale też o rzeczach, których chcielibyśmy spróbować, ale z różnych względów tego nie robimy. Pokazuje też, że nawet w aktywnościach pozornie przez nas nielubianych, których unikamy możemy odkryć ich drugą stronę i z czasem nie tylko się do nich przekonać, ale zamienić je w pasję, w coś w czym naprawdę jesteśmy dobrzy i co nam sprawia przyjemność. Dot Day to świetna okazja do zwrócenia uwagi na wartość samorozwoju, doskonalenia się w tym co robimy. Historia dziewczynki pokazuje również jak ważne jest wsparcie innej osoby, ile dobrego może zrobić ciepłe słowo, uśmiech, zauważenie starania, pochwała. Warto zauważać innych, wzajemnie się wspierać i motywować. Dni takie jak Dot Day mogą integrować grupę i pozytywnie wpływać na rozwój kompetencji społecznych.
Spójrzmy na Dot Day i STEAM-owy sposób prowadzenia zajęć, jak wiele mają ze sobą wspólnego. Nurt STEAM, to oddanie sprawczości uczniom, zachęcanie do działania, podejmowania prób, nauki przez eksperymentowanie, poznawania nowych rzeczy, samorozwoju. To poszukiwanie, sprawdzanie i wprowadzanie pomysłów w życie. To dawanie sobie prawa do błędów i rozumienie, że nie wszystko udaje się za pierwszym razem. To łączenie pozornie trudnych do połączenia zagadnień.
5 pomysłów na Dot Day z wykorzystaniem różnych narzędzi (narzędzia offline, klocki konstrukcyjne, roboty edukacyjne, długopisy 3D)
Poniżej zaproponuję kilka aktywności, które można wykorzystać na zajęciach nawiązujących do Międzynarodowego Dnia Kropki. Propozycje można połączyć lub wybrać te, które będą najbardziej odpowiednie dla naszych uczniów. W przygotowanych aktywnościach wykorzystanych zostało kilka narzędzi, ale można je śmiało zamienić na inne, posiadające zbliżone funkcje. W propozycjach nie mogło zabraknąć motywu kropki, ale w połączeniu z tworzeniem i sztuką. Sztukę z kolei połączymy z matematyką, a w niektórych zadaniach również z technologią i umiejętnością konstruowania.
Wędrujące kropki w instrukcji ukryte, jako wstęp do tworzenia różnych prac plastycznych
Pierwsza z propozycji nie wymaga dostępu do sprzętu. Potrzebne będą tylko duże arkusze papieru, dowolne materiały plastyczne (czym bardziej urozmaicone, tym więcej możliwości będą mieli uczniowie) i bazowa instrukcja (umieszczona poniżej). Zadanie można wykonać w mniejszych lub większych zespołach, można też indywidualnie. Na samym początku uczniowie stworzą na kartonach stupolową kratownicę, w taki sposób, żeby każda z kratek miała dokładnie taki sam wymiar. Zadanie zaczniemy więc od rozwijania kompetencji matematycznych. Następnie dzieci narysują kropki zgodnie z podaną instrukcją, ćwicząc tym samym słuchanie ze zrozumieniem, orientację na kartce papieru oraz utrwalając znajomość kierunków. Motyw kropki mamy wykorzystany, więc pora teraz na kreatywność i wyrażenie siebie poprzez działanie artystyczne. Na kartce zostało bardzo dużo wolnego miejsca. Namalowane kropki będą stanowiły tylko punkt wyjścia do stworzenia dowolnych prac plastycznych. Każde dziecko te same kropki może zamienić w coś zupełnie innego. Po wykonaniu i zaprezentowaniu prac uczniowie zobaczą, że może być wiele pomysłów, wiele rozwiązań i każdy miał szansę stworzyć coś swojego i ciekawego. W tym zadaniu płynnie i w naturalny sposób połączymy Mathematics z Arts. Warto wykorzystać gotowe prace do stworzenia kolorowej kropkowej wystawy.
Przykładowa instrukcja może wyglądać tak:
„Kolorowe kropki”
Przygotuj stupolową kratownicę i kropki w kilku kolorach,
słuchaj uważnie instrukcji, a praca szybko będzie gotowa.
Mała zielona kropka po kratownicy skakała,
niebieska kropka wesoło w zabawie jej wtórowała.
Niebieska kropka do lewego dolnego rogu się poturlała,
a zielona do prawego górnego rogu powędrowała.
Kolejne kropki ochoczo do zabawy dołączyły,
na środku kratownicy czteropolowy fioletowy kwadrat utworzyły.
Za nimi dwie czerwone kropki przywędrowały,
wybrały dla siebie miejsce na najniższym poziomie, na dwóch środkowych polach zamieszkały.
Wszystkie kropki o ważnym święcie, czyli o Dot Day dzieciom przypomniały,
poprosiły też o to, żeby je w dowolny kreatywny obrazek pozamieniały.
Trzymają kciuki za uczniów, za odkrywanie przez nich talentów z całej siły!
dobrze wiedzą, że i młodsi uczniowie i ci troszkę starsi będą się przy tym świetnie bawili.
Kropkowe dzieło stworzone przy pomocy robotów edukacyjnych
Czy roboty edukacyjne mogą być przydatne przy tworzeniu różnego rodzaju obrazów? Jak najbardziej. Wystarczy, że zostanie przymocowany do nich flamaster. Niezależnie od tego z jakimi robotami pracujemy możemy przy ich pomocy stworzyć różne graficzne kompozycje. Tworząc odpowiedni program (np.: w aplikacji na zasadzie sterowania w czasie rzeczywistym lub przy pomocy programowania blokowego) zadecydujemy jaki wzór pojawi się na kartce. Wykorzystując roboty GeniBot możemy skorzystać z gotowych kart, które odpowiadają za to, że robot będzie kreślił okręgi. Wymiary okręgów można modyfikować dokładając wybraną kartę z cyfrą, tym samym zwiększając promień okręgu o tyle centymetrów, ile wskazuje dołożona karta. Układając program, w którym pojawi się dużo okręgów plus łączenia między poszczególnymi okręgami możemy osiągnąć bardzo ciekawy graficznie efekt. Wypełniając poszczególne elementy barwą (farbą, kulkami z bibuły, plasteliną lub połączeniem różnych technik plastycznych) stworzymy kolorowy, abstrakcyjny obraz. Podobnie jak w poprzedniej propozycji tu również połączymy Mathematics z Arts, a dodatkowo pojawi się też element technologii. Jeśli roboty, którymi dysponujemy nie mają dedykowanego uchwytu, w którym możemy umieścić flamaster, to zajęcia warto zacząć od zaprojektowania i stworzenia odpowiedniego mocowania. W zależności od wieku i możliwości naszych uczniów możemy uchwyt zaprojektować w programach do projektowania modeli 3D, a następnie wydrukować, możemy go wykonać przy pomocy długopisów 3D. Możemy też skonstruować mocowanie przy użyciu prostych elementów takich jak patyczki, gumki recepturki, sznurki itp. W tym przypadku do matematyki, sztuki i technologii dołączymy też elementy inżynierii.
Pudełko na pomysły warte wypróbowania zrobione przy pomocy długopisów 3D
Trzecia propozycja, to zrobienie przy pomocy długopisów 3D pudełka na nasze pomysły lub na zadania, które będziemy wykonywać. Takiego małego motywatora, który będzie zachęcał uczniów do próbowania różnych aktywności, podejmowania różnych działań. Na pudełkach nie może oczywiście zabraknąć motywu kropki, ale ich finalny wygląd będzie zależał od pomysłowości dzieci. Zanim uczniowie przejdą do wykonania swoich pudełek warto przypomnieć zasady posługiwania się długopisami 3D, ze szczególnym naciskiem na zachowanie bezpieczeństwa podczas pracy z tym narzędziem. Dysze długopisów są gorące, stąd wymagają rozsądnego, ostrożnego podejścia. Pudełko można wykonać na różne sposoby. Pierwszym będzie wykonanie bazowego prostopadłościanu, w drugim sposobie podstawowym kształtem będzie walec. Góra konstrukcji powinna zawierać przegródki, w które będzie można włożyć kartki. Na kartkach zapisujemy pomysły do spróbowania np.: zagraj na wybranym instrumencie, napisz krótki wiersz/opowiadanie, spróbuj uszyć pokrowiec na narzędzia pisarskie, namaluj coś, zrób z dowolnego materiału rzeźbę, sprawdź jak będą brzmiały słowa „dziękuję”, „proszę”, „przepraszam” w pięciu wybranych przez ciebie językach itp. Dokładny sposób ozdobienia pudełek, liczba, kolor, rozłożenie kropek, innych elementów ozdobnych będzie zależał od pomysłowości uczniów.
Kropkowa gra planszowa
Motyw kropek możemy wykorzystać również do stworzenia dużej, podłogowej gry planszowej z różnymi talentami. Do jej wykonania potrzebne będą dość spore kropki wycięte z kolorowego papieru. Kropki powinny być w różnych kolorach. Z kolorowych kropek uczniowie ułożą długiego węża, który będzie planszą do gry. Z jednej strony zaznaczymy start, z drugiej metę. Po ułożeniu planszy pora na ustalenie zasad gry. Do każdego z kolorów możemy przypisać zadanie do wykonania, którym będzie jakiś rodzaj aktywności. Możemy wybrać również kolor, który będzie oznaczał dodatkowy rzut, stratę kolejki lub powrót na start. Po omówieniu reguł zostaje tylko podzielenie uczniów na zespoły i można zaczynać grę. Każdy zespół otrzymuje pionek do gry, który ustawia na starcie. Następnie porusza się o tyle pól – kropek, ile wskaże rzut kostką. Jeśli pionek stanie na kolorze funkcyjnym, zespół wykonuje określone przez ten kolor zadanie. Wygrywa zespół, który pierwszy dotrze na metę.
Klocki w foto budkę zamienione
Ostatnia propozycja świetnie sprawdzi się jako ukoronowanie „kropkowych” zajęć. Do jej wykonania potrzebne będą klocki konstrukcyjne. Ja wybieram klocki Korbo z tego względu, że dają wiele możliwości, dobrze się ze sobą łączą, ale również kształtem zębatek od razu nawiązują do tego szczególnego dnia. Klocki posłużą uczniom do stworzenia foto budki. Na początku należy zbudować ramkę – bazę foto budki. Do jej zrobienia świetnie nadadzą się kwadratowe platformy, które można ze sobą łączyć. W ten sposób można wykonać ramkę o różnych rozmiarach i o różnych kształtach. Warto zrobić na tyle dużą, żeby zmieścili się wszyscy uczniowie na wspólnym zdjęciu, pamiętając jednak o tym, że cała konstrukcja, żeby spełniła swoją rolę musi być stabilna i wytrzymała. Kiedy ramka będzie gotowa warto podać dzieciom wymiary jednej płytki i poprosić ich o policzenie obwodu całej ramki. Na tym etapie zostało już tylko ozdobienie foto budki przy pomocy kolorowych zębatek, które kształtem przypominają kropki. Układ kolorów, rozłożenie zębatek, cała kompozycja będzie zależna od dziecięcej wyobraźni.
Reasumując Dot Day, to dzień z bardzo ważnym przesłaniem i warto o nim pamiętać nie tylko piętnastego września.
Autor: Anna Świć
