Szkoła powinna sprawdzić jaki styl uczenia się ma każdy z jej uczniów. Dowiedz się czym jest ISU i jak się je diagnozuje oraz dlaczego ma takie znaczenie dla skutecznego zdobywania wiedzy.
W każdej instytucji, do której przychodzimy, zadaje się nam inne pytania. I tak np. lekarzy interesuje nasz stan zdrowia i wyniki badań parametrów biofizycznych (analizy medyczne, grupa krwi, poziom cukru, prześwietlenia tego i owego i tak dalej). W szpitalu nie pytają nas o rozmiar stopy czy ubrania, ale to interesuje sprzedawców w sklepach z odzieżą i obuwiem. W kawiarni kelner czy kelnerka chcą dowiedzieć się, jakie są nasze preferencje smakowe (kawa z mlekiem krowim czy roślinnym, z cynamonem, słaba – mocna) i na co mamy dziś ochotę.
Tak jak różna jest specyfika działania tych instytucji, tak samo każdy z nas ma własną specyfikę – jest inny i ma inne potrzeby. Bardzo wiele z tych potrzeb wynika z tzw. BIOSTRUKTUR, czyli tego co otrzymaliśmy od natury i co, w związku z tym, jest raczej niezmienne.
Czy szkoła jest dopasowana do potrzeb uczniów?
Zacznijmy od pytania, czym powinna się interesować szkoła, której najważniejszym zadaniem jest nauczanie?
Odpowiedź sama się narzuca – powinna zacząć od pytań dotyczących potrzeb w zakresie uczenia się każdego dziecka, które do niej trafia, np.: Jaki jest jego styl poznawczy? Na jaki typ informacji jest wrażliwe? Jak przetwarza informacje? Jaki jest jego główny motywator? I wreszcie – jakie ma problemy w uczeniu się?
Dla przypomnienia warto podkreślić, że uczenie się to proces biologiczno-psychiczny i nie jest to wyłączna domena szkoły – jest to proces całożyciowy. Polega on na nabywaniu doświadczeń i modyfikacji własnego zachowania pod ich wpływem.
Każde dziecko w momencie wejścia do szkoły ma ogromne zasoby wiedzy i umiejętności. Mówi się, że zanim pójdzie do szkoły nabywa ok. 60% swoich życiowych kompetencji. Oznacza to, że w ciągu tych 7 lat nauczyło się ogromnie dużo, a przede wszystkim, że potrafi się uczyć! Dlaczego więc w szkole tak dużo dzieci „traci” tę zdolność, a jedynie 20% odnosi sukcesy, których miernikiem są dobre stopnie?
Otóż sposób nauki w dzisiejszej szkole jest zupełnie niedopasowany do indywidualnych potrzeb i preferencji! Mamy w niej do czynienia z podobną sytuacją, jak ta, w której lekarz wypisywałby nam leki, biorąc pod uwagę diagnozę innego pacjenta lub swoje ulubione medykamenty albo sprzedawcy w sklepie oferowaliby nam ubranie w rozmiarze S, podczas gdy my nosimy L, czy w kawiarni zmuszaliby nas do picia kawy z mlekiem krowim, kiedy mamy na nie alergię… w pełni ignorując nasze indywidualne potrzeby i preferencje.
Każdy z nas uczy się inaczej!
Indywidualność to znak szczególny każdego z nas. Ludzie są różni pod bardzo wieloma względami. Pora uznać wreszcie, że w tak ważnym życiowym procesie, jak uczenie się, także różnimy się od siebie!
Każdy z nas ma INDYWIDUALNY STYL UCZENIA SIĘ, indywidualne ISU – każdy uczeń i uczennica, rodzic, nauczyciel, a nawet dyrektor szkoły…
Indywidualny styl uczenia się przyszłego profesora prawa bardzo się różni od sposobu uczenia się przyszłego sportowca czy filozofa! Człowiek nie staje się SOBĄ dopiero, jak skończy szkołę/studia czy zacznie dorosłe życie. Każdy człowiek jest SOBĄ od małego, cały czas i od początku ma własny styl uczenia się.
Rozpoznanie ISU powoduje, że nie uczymy się „po omacku” (często długo i żmudnie, najczęściej eksploatując pamięć mechaniczną, często z trudem i oporem). Znajomość i zrozumienie własnego stylu uczenia się, wywołuje stan, który metaforycznie można określić jako bycie w swoim żywiole – uczenie się w dobrym, bo we własnym stylu, a więc z radością i zapałem!
Każdej umiejętności można uczyć się w różny sposób – nie ma jednej słusznej czy najlepszej metody! Każdy z nas ma własną strategię uczenia, swoje ISU, które jest uwarunkowane neurologicznie – tak jesteśmy zbudowani i tak działa nasz mózg, układ nerwowy i ciało.
Kiedy znasz własne preferencje i ograniczenia, możesz świadomie tworzyć najlepsze dla siebie sytuacje do uczenia się … i osiągać świetne rezultaty!
Doświadczenia
Zapraszam teraz do kilku prostych doświadczeń pokazujących tę naszą odmienność w zakresie otrzymanych od natury BIOSTRUKTUR, które wpływają na nasz styl uczenia się.
Doświadczenie 1 – która półkula mózgu dominuje?
Złóż obie dłonie przeplatując palce – jak na ilustracji.
Zauważ, który kciuk jest na wierzchu: ręki prawej czy lewej?
Zmień teraz układ kciuków, aby ten spod spodu był na wierzchu.
Co czujesz? Jest wygodnie czy niewygodnie?
Jeśli zaplatasz palce tak, że kciuk prawej ręki jest na górze, bardzo prawdopodobne, że Twoja dominująca półkula mózgowa to LEWA półkula. Jeśli na górze masz lewy kciuk – dominuje u Ciebie PRAWA półkula mózgu. Oczywiście dominację funkcji półkul mózgowych sprawdzamy jeszcze innymi testami, ale tu masz przykład odmienności w tak prostej rzeczy. Poproś znajomych, aby zrobili ten mini test i porównajcie wyniki.
Dominacja jednej z półkul mózgowych istotnie wpływa na nasze potrzeby i preferencje w czasie uczenia się, przetwarzanie informacji i funkcjonowania w codziennych sytuacjach życiowych i szkolnych.
W tradycyjnej szkole – opartej na podawaniu i zapamiętywaniu wiedzy – lepiej mieć dominującą lewą półkulę (logiczno-analityczną), ale oczywiście nie wszyscy tak mają. Osoby prawopółkulowe wymagają więc innych technik i metod uczenia się.
Doświadczenie 2 – które ucho dominuje?
Obejrzyj własną twarz na nagraniu lub zdjęciach albo stań przed lustrem i uśmiechnij się szeroko. Rób miny i poruszaj mocno ustami w prawo i lewo w kierunku ucha.
Czy widzisz, który kącik ust jest wyżej i na które ucho wskazuje?
U większości ludzi widać to „gołym okiem”, a podniesiony kącik ust wskazuje ucho dominujące.
Ucho prawe odbiera dźwięki w sposób analityczny, dokładnie odróżnia małe cząsteczki mowy (głoski, sylaby). Ucho lewe odbiera dźwięki w sposób całościowy, tj. słyszy cały wyraz, a ponadto wyłapuje ton głosu, emocjonalny klimat wypowiedzi… W tradycyjnej szkole lepiej mieć dominujące prawe ucho. Ale tak jest w przypadku tylko około połowy ludzkości. Co z resztą? Można wyćwiczyć i uaktywnić prawe ucho, można odpowiednio się ustawiać do słuchania przez zajmowanie określonego miejsca np. w klasie. Jest wiele sposobów, które są pomocne w kompensacji tzw. nieszkolnej dominacji ucha. Najważniejsza jest diagnoza dominacji ucha. A potem – właściwa konfiguracja środowiska uczenia się.
Doświadczenie 3: które oko dominuje?
Spójrz szybko na ten obrazek. Co widzisz- zająca czy kaczkę?
Jeśli jako pierwszą widzisz kaczkę – masz prawdopodobnie dominujące prawe oko. Jeśli zająca – oko lewe. Doświadczasz teraz tego, jak świat może się zmieniać w zależności od dominującego oka!
W szkole tradycyjnej lepiej mieć dominujące prawe oko, dlatego, że czytamy i piszemy od strony lewej do prawej. Ale nie każdy tak ma. Osoby z dominującym lewym okiem często odwracają litery lub sylaby (czytają odwrotnie) lub mylą się w zapisach liczb (np. zamiast 17 piszą 71). Aby pomóc uczniom z dominującym lewym okiem, trzeba nauczyć ich uaktywnić prawe oko i zadbać o właściwą konfigurację środowiska uczenia się.
Doświadczenie 4: która ręka dominuje?
A teraz spróbuj wyszczotkować zęby inną ręką niż zazwyczaj. Na pewno zwykle używasz ręki dominującej. Używając ręki przeciwnej możesz mieć trudności ze schematem ciała i… nawet nie trafić szczoteczką do jamy ustnej.
Robiąc te proste doświadczenia łatwo sobie uświadomić, że dominująca ręka, ucho, oko, noga czy półkula mózgowa ma fundamentalne znaczenie dla tego jak funkcjonujemy, a więc i jak się uczymy.
Każdy z nas ma indywidualne BIOSTRUKTURY, to wkład dany od natury. Oprócz biostruktur, o których była mowa wyżej, są również indywidualne preferencje sensoryczne, profil motywacji, profil wielorakich inteligencji czy indywidualna odporność na stres. Warto zrobić podstawowy pakiet badań diagnostycznych do rozpoznania ISU – Indywidualnego Stylu Uczenia się, bo to podstawa do respektowania różnic między uczniami i projektowania uczenia się ze zrozumieniem.
Opracowanie: Małgorzata Taraszkiewicz, Grupa HeavyRain
