Rozwijanie umiejętności społecznych jest kluczowym elementem edukacji dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE). Szczególnie ważne jest kształtowanie wdzięczności, szacunku i empatii wobec najbliższych, którzy codziennie wspierają uczniów w wykonywaniu podstawowych czynności, rozwijaniu różnorodnych umiejętności, a także w pokonywaniu trudności.
Poczucie sprawczości, wzrost własnej wartości, bycie komuś potrzebnym oraz świadomość, że możemy coś dla kogoś zrobić, są niezwykle ważne dla rozwoju kompetencji emocjonalno-społecznych zarówno dzieci jak i młodzieży.
Praca w duchu STEAM z uczniami ze SPE może być inspirującą i satysfakcjonującą formą nauki. Tworzenie na przykład prezentów od serca, pozwala na rozwijanie umiejętności w różnych dziedzinach, jednocześnie dostarczając uczniom radości i poczucia sprawstwa. Takie aktywności mogą być realizowane zarówno indywidualnie, jak i grupowo, co dodatkowo wzmacnia więzi między uczniami oraz uczy współpracy i wzajemnego wsparcia.
Ważne jest, aby umożliwić uczniom samodzielne działanie, wyrażanie kreatywności oraz personalizację tworzonych prezentów, które mają być przeznaczone dla ich bliskich. Prezenty te mogą mieć różnorodne formy, dostosowane do umiejętności i zainteresowań ich twórców, a także do preferencji osób, które je otrzymają.
Elektroniczne kartki
Uczniowie mogą na przykład projektować i wykonywać elektroniczne kartki z życzeniami. Będzie to świetna okazja do rozwijania kompetencji cyfrowych, posługiwania się aplikacjami, sprzętem komputerowym lub mobilnym, ale także wpłynie na rozwijanie umiejętność formułowania życzeń lub podziękowań.
Warto w tej kwestii wykorzystać intuicyjne aplikacje, które bazują na przykład na graficznych szablonach i formatkach, które uczniowie mogą dostosować do swoich potrzeb. Takim programem z pewnością jest Canva. Przykłady programów i aplikacji znajdziecie TUTAJ
Rys. 1 Przykład kartki wykonanej w aplikacji Remixer.
W tego typu aktywnościach możemy zaproponować uczniom wykorzystanie prostych platform i aplikacji do nauki programowania, takich jak na przykład Scratch, na której dzieci z zainteresowaniami programistycznymi mogą stworzyć interaktywne kartki i animacje, rozwijając przy tym swoje kompetencje cyfrowe.
Kartki ręcznie wykonywane
Ręczne tworzenie kartek w duchu STEAM to nie tylko sposób na naukę i rozwijanie umiejętności technicznych i artystycznych, ale również na wzmacnianie więzi społecznych i emocjonalnych. Uczniowie mają okazję wyrazić wdzięczność, empatię i miłość, jednocześnie ucząc się poprzez praktyczne działania. Dzięki takim projektom uczniowie mogą poczuć, że ich praca ma znaczenie i że mogą wnieść radość i wartość w życie innych osób.
Kartki wykonywane ręcznie przez uczniów mogą być przeznaczone dla różnych odbiorców. Dzieci najczęściej przygotowują tego typu prezenty i niespodzianki dla rodziców, dziadków, rodzeństwa, którzy codziennie wspierają uczniów, pomagając im w rozwoju i pokonywaniu trudności. Dla nauczycieli i opiekunów, którzy codziennie towarzyszą uczniom w procesie nauki i wzrastania, oferując wsparcie i motywację. Dla rówieśników, z którymi uczniowie dzielą codzienne chwile, wspólne zabawy i naukę. Dla członków lokalnej społeczności, takich jak pracownicy szkół, wolontariusze czy sąsiedzi, którzy wspierają szkołę i uczniów w różnorodny sposób.
Dzieciom szczególnie fascynującym się mechatroniką możemy zaproponować montaż prostych obwodów elektronicznych, np. przy użyciu zestawów LED, aby kartka mogła świecić, dając przy okazji dodatkowe efekty wizualne.
Przykłady ręcznie wykonanych kartek znajdują się TUTAJ
Rys. 2 Przykłady kartek ręcznie wykonanych.
Malowanie, rzeźba, artystyczne wytwory
Tworzenie dzieł sztuki, plakatów, masek, artystycznej odzieży, mebli czy akcesoriów codziennego użytku, które mogą stać się pięknymi prezentami, rozwija kreatywność i umiejętności manualne uczniów. Tego typu aktywności rozwijają wyobraźnię przestrzenną, logiczne myślenie, umiejętność planowania, konstruowania i eksperymentowania. Zachęcają do poszukiwania inspiracji w przestrzeniach cyfrowych, wymiany doświadczeń, ale także krytycznego i refleksyjnego myślenia.
Najczęstsze aktywności dzieci i młodzieży w tym obszarze to tworzenie obrazów na płótnie lub papierze, z wykorzystaniem różnych technik malarskich. Tworzenie rzeźb z gliny, papieru-mâché, lub innych materiałów. Oprawienie dzieł i przygotowanie ich jako prezenty. Renowacja starych mebli i akcesoriów codziennego użytku, ale także przygotowanie części spersonalizowanej garderoby lub elementów wystroju.
Przykłady takich aktywności opisałam na blogu projektowym, który realizowałam wraz z uczniami. Blog projektu znajduje się TUTAJ
Warsztaty Rękodzielnicze
Tworzenie ręcznie robionych prezentów, takich jak biżuteria, świece, czy mydełka, integruje różne dziedziny STEAM i daje uczniom ogromną satysfakcję i poczucie sprawstwa. Uczniowie uwielbiają tego typu działania, bo efekt ich pracy jest spektakularny, a praca nad wykonaniem takiego prezentu jest nie tylko ekscytująca, ale także wyzwala wiele emocji.
Przykłady realizacji założeń STEAM w ramach tego typu aktywności:
- Biżuteria: Projektowanie i tworzenie biżuterii z koralików, drutów, i innych materiałów.
- Świece: Nauka o procesie tworzenia świec, mieszanie zapachów i kolorów.
- Mydełka: Tworzenie mydełek o różnych kształtach i zapachach, nauka o chemicznych właściwościach mydła.
Rys. 3 Mydełka ręcznie robione.
Samodzielne prezenty od serca
Okres Bożego Narodzenia to idealny czas na rozwijanie wielu kompetencji u uczniów, w tym także emocjonalno-społecznych. W tym czasie możemy kształtować ich umiejętności manualne, przygotowując stroiki, ozdoby i dekoracje. To również moment na wzmacnianie poczucia sprawstwa i bycia ważnym dla innych, a także na wykształcanie wdzięczności, szacunku i potrzeby obdarowywania.
Nie chodzi o drogie, kupione prezenty, ale o te zrobione samodzielnie, które mają ogromne znaczenie i wartość. W ramach zajęć z przysposobienia do pracy uczniowie wykonali prezenty zamknięte w słoiczkach. Te małe gadżety – symbole świąt Bożego Narodzenia – uczniowie stworzyli za pomocą długopisów 3D. Gotowe prezenty umieściliśmy w małych słoiczkach, dodając kilka dekoracyjnych elementów, aby podarować je najbliższym pod choinkę. Twórcy tych prezentów z pewnością poczuli dumę i radość, wzmocnili własne poczucie wartości, a co najważniejsze doświadczą wdzięczności i podziwu ze strony swoich bliskich.
Przykłady prezentów od serca opisałam TUTAJ
Słoiki mocy
Słoiki mocy to kolejny przykład na spersonalizowanych prezentów na przykład z okazji Dnia Matki lub Dnia Ojca, które uczniowie mogą przygotować samodzielnie mając do dyspozycji słoik, pudełko lub kartonik.
Do słoika dzieci wkładają małe przedmioty, słodycze, akcesoria, które w jakiś sposób identyfikują ich bliskich. To przedmioty, które można użyć w czasie kryzysu, smutku, ale także wtedy, kiedy chcemy przekonać się jak widzą i charakteryzują nas najbliższe osoby.
Przykłady słoików mocy znajdziecie TUTAJ
Rys. 4 Przykładowe słoiki mocy.
Praca w duchu STEAM z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi pozwala na holistyczne podejście do nauki, rozwijając jednocześnie umiejętności techniczne, matematyczne, inżynieryjne i artystyczne. Tworzenie prezentów od serca nie tylko wzbogaca ich wiedzę, ale również daje radość z tworzenia i dzielenia się swoimi dziełami z innymi. Dostosowanie narzędzi i metod pracy do indywidualnych potrzeb uczniów jest kluczem do sukcesu w tych działaniach.
Autor: Zyta Czechowska
