Edukacja nie jest zawieszona w próżni. Nieustannie się zmienia, starając się dostosować do zmian w otaczającym nas świecie i ewoluujących potrzeb uczniów. Jako osoba, która zajmuje się nauką języka obcego, wiesz o tym bardzo dobrze, bo właśnie ten obszar zmienia się najszybciej. Gdy porównasz, jak uczyłaś się języka w szkole podstawowej, a jakimi narzędziami operujesz jako nauczyciel. Różnice widoczne są od razu.
STEAM to podejście do edukacji jako całokształtu, łączące różne dziedziny, aby promować kreatywność, innowacyjność i praktyczne podejście do nauki. Integracja STEAM z językiem obcym staje się coraz bardziej atrakcyjną opcją, pozwalającą uczniom na rozwijanie się w różnych obszarach przy jednoczesnym rozwijaniu języka.
STEAM na lekcjach języka obcego daje również uczniom poczucie sensu nauki. To właśnie na tych zajęciach można korzystać ze źródeł w języku nauczanym. Dzięki temu, zamiast ciągłego powtarzania słówek i konstrukcji w znanych od dawna kontekstach, można je poszerzać i wykorzystywać znajomość języka obcego do wzbogacania wiedzy o świecie. Ale to niejedyna korzyść płynąca z integracji elementów STEAM z nauką języka obcego.
Korzyści STEAM w nauczaniu języków obcych
1. Umiejętności komunikacyjne
Korzystanie z metodologii STEAM umożliwia uczniom praktyczne stosowanie języka w kontekście nowych projektów, eksperymentów i prezentacji. Zdobywanie wiedzy dzięki samodzielnemu jej poszukiwaniu zakłada wykorzystanie takich form pracy jak współpraca w grupach, dyskusje, prezentacje i raportowanie wyników.
Dzięki temu uczniowie mają okazję realnie rozwijać umiejętności mówienia, słuchania, czytania i pisania w języku obcym. Konieczność używania języka w celu zrozumienia i wyjaśnienia „życiowych” i praktycznych zagadnień pozwala uczniom opuścić granice nudnych już sytuacji znanych z podręczników i wypowiadać się w nowych, autentycznych i istotnych sytuacjach komunikacyjnych.
2. Kreatywność
Interdyscyplinarne projekty, które angażują zarówno znajomość języka obcego jak i wykorzystanie nieszablonowego myślenia, wspierają kreatywność. Uczniowie najpierw szukają w języku obcym odpowiedzi na pytania, jak działa świat, a później wykorzystują tę wiedzę – i język – w twórczy sposób, opisując pomysły, projektując rozwiązania czy interpretując sztukę.
Takie aktywności nie tylko inspirują uczniów do wyrażania siebie, ale również sprawiają, że materiał na zajęciach zostaje zapamiętany dłużej i trwalej.
3. Rozwiązywanie problemów
Jednym z wyzwań podczas nauki języka obcego jest nie tylko zrozumienie go, ale również umiejętność odpowiedniej analizy, interpretacji i przekazywania komunikatów. Ze swojej strony STEAM kładzie duży nacisk na myślenie krytyczne. Łącząc STEAM z nauką języka obcego, wspieramy uczniów w rozwijaniu umiejętności, które przydadzą im się w bardzo ważnym aspekcie życiowym: rozwiązywaniu problemów.
Skupiając się na poszerzaniu wiedzy o świecie, uczniowie uczą się elastycznego myślenia i korzystania z nieszablonowych rozwiązań. W nauce języka procentuje to podczas eksperymentów z komunikacją. Uczniowie szybko rozumieją, że nawet jeśli w danej chwili nie znają konstrukcji umożliwiającej im poprawną komunikację, są w stanie porozumieć się, korzystając z zasobów swojej wiedzy.
4. Motywacja i zaangażowanie
To, co sprawia, że wykorzystanie elementów STEAM jest tak ekscytujące dla uczniów to ich praktyczne zastosowanie w projekcie językowym. Dzięki odwoływaniu się do realnego świata również nauka staje się bardziej realistyczna. Zamiast uczyć się języka obcego tylko w abstrakcyjnych kontekstach, uczniowie widzą, jak mogą używać języka w praktyce, co sprawia, że nauka staje się bardziej satysfakcjonująca.
Co więcej, integracja elementów STEAM i języka obcego przygotowuje uczniów do wyzwań współczesnego świata. Bo tak naprawdę kompetencje STEAM i kompetencje językowe są do siebie bardzo zbliżone. Uczniowie zaś na pytanie „po co mi ta konstrukcja gramatyczna?” będą mogli uzyskać odpowiedź „by lepiej zrozumieć, jak ktoś wyjaśnia ci procedury”.
Jak widać, istnieje wiele powodów, dla których warto integrować STEAM z nauczaniem języka obcego. Pozostaje pytanie: jak zacząć?
Jak integrować STEAM z materiałem językowym?
Pierwsze, co przychodzi na myśl w kontekście korzystania z metodologii STEAM, to wykorzystanie technologii do wspierania nauki języka obcego. Oczywiście, aplikacje mobilne, interaktywne strony internetowe i symulacje komputerowe mogą być użyteczne, ale włączać STEAM można również innymi sposobami.
1. Projekty interdyscyplinarne
Tworzenie projektów, które łączą naukę języka obcego z zagadnieniami naukowymi, technicznymi, matematycznymi lub artystycznymi, jest skuteczną metodą wprowadzania STEAM na lekcjach języka obcego. Można zaangażować uczniów do poszukiwania wiadomości i tworzenia prezentacji na temat zjawisk przyrodniczych. Finalnym projektem może być multimedialna prezentacja raportu i jej przedstawienie w języku obcym.
2. Eksperymenty naukowe
Wszyscy kochają widowiskowe eksperymenty, a STEAM daje nauczycielom języków obcych możliwość przeprowadzenia ich na zajęciach, co przemieni zwykłą lekcję w świetną zabawę edukacyjną. Wraz z uczniami można przeprowadzić ciekawy eksperyment luźno związany z tematem lekcji, podczas której uczniowie będą musieli opisywać, analizować i dyskutować w języku obcym. Warto pamiętać, że mogą to być proste doświadczenia dla najmłodszych, bo priorytetem jest dla Ciebie poziom zaawansowania językowego.
3. Tworzenie projektów artystycznych
Zachęcanie uczniów do tworzenia projektów artystycznych, takich jak rysunek, malarstwo, fotografia lub film, może być ciekawym sposobem integracji sztuki z nauką języka obcego. Lekcje poświęcone na kręcenie filmów (od pomysłu, przez tworzenie storyboardu, projektowanie kostiumów itp.) wymagają od uczniów korzystania z języka obcego w formie zabawy, a oprócz tego zostają w ich pamięci, a także w pamięci ich telefonów jako świetna pamiątka udanych lekcji.
Co więcej, tworzenie projektów związanych ze sztuką i kulturą kraju, którego języka się uczą, sprawi, że uczniowie poczują się bardziej zmotywowani do nauki.
4. Gry planszowe
Gry planszowe to doskonały sposób na naukę języka obcego i jednoczesne wprowadzenie elementów STEAM. Na przykład niektóre gry planszowe wymagają rozwiązywania problemów, używania rozmaitych strategii, matematyki lub kreatywności. Choć większość gier nastawionych jest na rywalizację, to można znaleźć takie, które wspierają współpracę. Co więcej, gry planszowe mogą być dostosowane do tematów językowych, takich jak gramatyka, słownictwo lub komunikacja.
5. Wykorzystanie technologii
Wykorzystanie narzędzi takich jak komputery, tablety czy aplikacje internetowe jest najprostszym sposobem na integrację STEAM na lekcji języka obcego. Uczniowie mogą korzystać z technologii – a przede wszystkim z modelów AI – do pisania esejów, tworzenia prezentacji multimedialnych, nagrywania i edytowania filmów lub projektowania stron internetowych. Wystarczy, że jako domyślny język ustawią język obcy!
Wprowadzenie różnorodnych metod i narzędzi do zajęć językowych nie tylko urozmaica lekcje, ale także umożliwia uczniom rozwijanie się w różnych obszarach. To wspiera ich holistyczny rozwój, pomaga kształtować umiejętności przyszłości i pokazuje, że zdobywanie wiedzy jest czymś osadzonym w kontekście prawdziwego świata – a nie tylko korzystaniem z podręcznika.
Oczywiście, jak z każdą zmianą i każdą nowością, trzeba się liczyć z tym, że oprócz korzyści możemy natknąć się na wyzwania.
Wyzwania w integracji STEAM z materiałem językowym
Najtrudniejszy we wprowadzaniu innowacji jest pierwszy krok. Jeśli dopiero zaczynasz pracę ze STEAMem, prawdopodobnie w głowie kłębią się pytania i wątpliwości. Na część z nich starałam się odpowiedzieć w artykule „Jaki STEAM? Nie wiem nic o kodowaniu i nie lubię matematyki!” (https://steamabc.edu.pl/jaki-steam-nie-wiem-nic-o-kodowaniu-i-nie-lubie-matematyki/).
Oczywiście w swoim środowisku możesz spotkać się z innymi wyzwaniami, ale zapewniam Cię, że STEAM robi się na tyle popularny, że znajdziesz nauczycieli, którzy stali przed tym samym wyzwaniem, co Ty – i pokonali je.
1. Brak specjalistycznej wiedzy
Możesz mieć wrażenie, że nauczyciel języków obcych może nie mieć wystarczającej wiedzy lub doświadczenia w dziedzinach STEAM. Tak naprawdę jednak ważne jest to, by dać uczniom możliwość samodzielnej eksploracji. O dobrych – i znanych Ci już – metodach pracy przeczytasz w artykule „Metody pracy nauczyciela – jak uczyć, żeby dodawać skrzydeł” (https://steamabc.edu.pl/metody-pracy-nauczyciela-jak-uczyc-zeby-dodawac-skrzydel/).
2. Zróżnicowanie poziomu uczniów
Uczniowie mogą mieć zróżnicowane poziomy umiejętności i zainteresowań w różnych obszarach STEAM. Może to być pewnego rodzaju wyzwanie, ale jako nauczyciel wiesz, że rzadko zdarza się grupa, w której uczniowie mają taki sam poziom językowy. Dlatego wystarczy, że będziesz korzystać ze znanego sobie warsztatu, by dostosować swoje lekcje i materiały do potrzeb i poziomu uczniów. Dodatkowe inspiracje znajdziesz w artykule „Jak rozwijać kompetencje emocjonalno-społeczne przez STEAM?” (https://steamabc.edu.pl/jak-rozwijac-kompetencje-emocjonalno-spoleczne-przez-steam/).
3.Ograniczenia czasowe i programowe
Integracja STEAM z materiałem językowym może wymagać dodatkowego czasu na planowanie lekcji, przygotowanie materiałów i przeprowadzenie zajęć. Warto jednak pamiętać, że wystarczy, że włączysz do swoich lekcji elementy STEAM, nie musisz zmieniać programu nauczania języka obcego. Artykuł „STEAM na SPEcjalne zamówienie, jak wykorzystać tę metodę w pracy z uczniami ze SPE” (https://steamabc.edu.pl/steam-na-specjalne-zamowienie-jak-wykorzystac-te-metode-w-pracy-z-uczniami-ze-spe/) może być źródłem ciekawych przykładów i inspiracji, które możesz wykorzystać w swojej pracy.
4. Akceptacja przez społeczność szkolną
Integracja STEAM z materiałem językowym przebiega znacznie sprawniej, gdy jest zaakceptowana i wspierana przez organ prowadzący szkołę, a także innych nauczycieli i rodziców. Nie nastawiaj się jednak na opór lub niezrozumienie ze strony społeczności szkolnej, a postaraj się pokazać STEAM ze strony, która jest łatwo zrozumiana i akceptowana przez wszystkich – do tego warto zapoznać się z artykułem „Wycieczka szkolna jako projekt klasowy” (https://steamabc.edu.pl/wycieczka-szkolna-jako-projekt-klasowy/), który w łatwy i przystępny sposób pokazuje korzyści edukacyjne wypływające z aktywności, które na pierwszy rzut oka wyglądają jak zabawa i przyjemność. Dokładnie jak STEAM!
Wsparcie dla nauczycieli
Jak już wspomniałam: nie jesteś jedynym nauczycielem, który chce wdrożyć elementy STEAM w swojej pracy. Dlatego zachęcam Cię do korzystania ze wsparcia, które znajdziesz przede wszystkim – choć nie tylko – w internecie.
Na przykład istnieje wiele platform edukacyjnych online, które oferują materiały, lekcje, kursy i narzędzia związane zarówno z nauczaniem języków obcych, jak i z elementami STEAM. Na jednej z nich jesteś, więc jeśli jeszcze nie wzięłaś udziału w kursie „STEAMowe ABC” koniecznie przeczytaj artykuł „Kurs dla nauczycieli: Samokształcenie i nowoczesne metody na ścieżce doskonalenia zawodowego” (https://steamabc.edu.pl/kurs-dla-nauczycili
Autor: Monika Bigaj-Kisała
